Spis treści
Wypadki w zakładach poligraficznych - statystykiPotrzebujesz pomocy związanej z tym tematem?
ul. Przemysłowa 10
40-020 Katowice
PL9542792700
W zakładach poligraficznych istnieje wiele zagrożeń, które mogą doprowadzić do pogorszenia zdrowia pracowników. Można tutaj wymienić m.in. wypadki z udziałem maszyn oraz narażenie na hałas, pyły i szkodliwe substancje chemiczne. Co można zrobić, aby zwiększyć bezpieczeństwo w drukarni?
Według statystyk Głównego Urzędu Statystycznego w 2023 roku, w przemyśle związanym z "poligrafią i reprodukcją zapisanych nośników informacji" odnotowano 256 wypadków, w których ucierpiało 256 osób (w tym jedna ze skutkiem ciężkim). Jest to wzrost w stosunku do roku 2022, w którym zgłoszono 224 wypadki. Wskaźnik wypadkowości (liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy na 1000 pracujących) wyniósł 4,87.
Na bezpieczeństwo w przemyśle drukarskim wyraźny wpływ ma doświadczenie. Na 256 poszkodowanych w wypadkach aż 83 osoby miały nie więcej niż 12 miesięcy stażu pracy. Do wypadków w drukarniach najczęściej dochodziło przez nieprawidłowe zachowanie się pracownika. W chwili wypadku pracownicy zazwyczaj obsługiwali maszyny albo poruszali się, a urazy najczęściej były spowodowane przez:
Może się wydawać, że drukowanie książek, gazet, ulotek czy opakowań to spokojna i mało ryzykowna praca. Jednak drukarze codziennie mają kontakt z wieloma zagrożeniami, które mogą doprowadzić do czasowego pogorszenia zdrowia, trwałej niepełnosprawności, a nawet utraty życia. Bezpieczeństwo w przemyśle drukarskim zagrożone jest między innymi przez maszyny poligraficzne, w tym różnego rodzaju prasy drukarskie (np. maszyny offsetowe), krajarki, gilotyny, zszywarki, sztanctygle (maszyny do wycinania kształtów opakowań) czy falcerki (maszyny do składania papieru). Zagrożenie stanowi bezpośredni kontakt z ruchomymi częściami maszyn, który może skutkować ranami ciętymi, stłuczeniami, a także amputacjami czy zmiażdżeniami.
Urazy spowodowane przez maszyny nie są jedynymi, na które narażeni są pracownicy branży poligraficznej. Bezpieczeństwo w drukarni może zostać naruszone również w wyniku:
Kwestie BHP w przemyśle drukarskim reguluje m.in. Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów i Ministrów Pracy i Opieki Społecznej oraz Zdrowia z dnia 22 listopada 1951 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach graficznych (Dz. U. 1951 nr 65 poz. 447). Rozporządzenie zawiera m.in. wymagania dotyczące warunków pracy, wykaz niezbędnych środków ochrony osobistej, a także zasady dotyczące ustawienia maszyn i ich eksploatacji. Pracodawca powinien przestrzegać przepisów, a także przeprowadzać systematyczne kontrole stanu BHP, które pozwolą na wykrycie nieprawidłowości na wczesnym etapie.
Podstawowym zagrożeniem dla pracowników drukarni są maszyny poligraficzne, a szczególnie ich ruchome części. Dlatego obsługą i konserwacją maszyn powinni zajmować się wyłącznie przeszkoleni i upoważnieni do tego pracownicy. Należy również sprawdzać stan techniczny maszyn przed pracą i przestrzegać okresowych przeglądów. W razie stwierdzenia usterki lub awarii należy zlecić naprawę uprawnionemu pracownikowi lub zewnętrznej firmie. Ponadto bezpieczeństwo w drukarni zwiększają zabezpieczenia maszyn, takie jak:
Bezpieczeństwo w przemyśle drukarskim zależy również od instalacji i urządzeń, których celem jest zapewnienie pracownikom komfortowych i zdrowych warunków pracy. Oprócz wentylacji ogólnej należy zastosować ssawki miejscowe, które będą usuwać zanieczyszczenia powstające na poszczególnych stanowiskach. Pracownicy narażeni na wdychanie pyłów i szkodliwych oparów powinni być wyposażeni w środki ochrony dróg oddechowych (np. półmaski filtrujące lub pochłaniające), szczególnie w przypadku braku wentylacji miejscowej. Pracownicy, którzy mają kontakt z materiałami trującymi, brudzącymi lub powodującymi oparzenia, powinni być wyposażeni w odzież ochronną. Ponadto z uwagi na stosowanie łatwopalnych i wybuchowych substancji należy opracować dokument zabezpieczenia przed wybuchem (DZPW).
Ważnym elementem BHP w drukarni jest regularne kontrolowanie natężenia hałasu. Bezpieczeństwo w drukarni wymaga również stosowania ochronników słuchu (np. nauszników przeciwhałasowych), szczególnie gdy maszyny nie są zabezpieczone osłonami akustycznymi. Podobnie należy postępować w przypadku wibracji - należy mierzyć natężenie drgań oraz zapewnić pracownikowi środki ochronne (np. maty antywibracyjne). Ponadto należy tak zorganizować pracę na danym stanowisku, aby pracownik nie był narażony zbyt długo na hałas i wibracje.
W każdym miejscu pracy należy umieścić stosowne znaki bezpieczeństwa, które będą przypominać pracownikom o zagrożeniach, a także pomogą w razie bezpośredniego ryzyka utraty zdrowia lub życia (np. podczas pożaru). Mając na uwadze bezpieczeństwo w przemyśle drukarskim, należy zadbać m.in. o stosowne oznaczenie maszyn (naklejki z symbolami ostrzegawczymi) oraz stref zagrożonych wybuchem i pożarem (np. tablice ze znakami zakazu). Do oznakowania warto wykorzystać również projektor LED znaków w BHP, za pomocą którego można wyświetlić dowolny obraz na podłodze lub ścianie. Takie oznakowanie jest trwałe (nie zniszczy się pod wpływem substancji chemicznych czy intensywnego ruchu), a przy tym dobrze widoczne w różnych warunkach oświetleniowych.
Przykładowe zastosowanie projektora LED w drukarni:
Pracownicy zakładów poligraficznych używają wózków ręcznych (tzw. paleciaków) do przewożenia ryz papieru, gotowych wydruków czy pojemników z substancjami chemicznymi. Dlatego dla zapewnienia większego bezpieczeństwa w drukarni warto zastosować osłony na koła, które zapobiegają urazom stóp w wyniku najechania przez wózek. Paleciaki można wyposażyć również w stopery, które zapobiegają stoczeniu się wózka na nierównej podłodze.
W dużych drukarniach do transportu papieru oraz pojemników z farbami i klejami używa się również wózków jezdniowych podnośnikowych (wózków widłowych). Tym sposobem pracownicy mogą uniknąć urazów związanych z dźwiganiem ciężkich przedmiotów, ale jednocześnie wzrasta ryzyko poważnych wypadków. Dlatego żeby zadbać o bezpieczeństwo w drukarni, warto wdrożyć system antykolizyjny, który będzie chronił pracowników pieszych przed potrąceniem przez wózek widłowy. Oto kilka możliwych rozwiązań:
O bezpieczeństwo w przemyśle drukarskim można zadbać także za pomocą oznakowania poziomego w postaci linii. Za pomocą taśmy lub farby można wytyczyć ciągi komunikacyjne, a także oznaczyć strefy zagrożenia wokół maszyn. Bardziej nowoczesnym rozwiązaniem jest wirtualna linia bezpieczeństwa, którą wyznacza się za pomocą lasera lub projektora. Dzięki temu linie są bardzo dobrze widoczne w każdych warunkach oświetleniowych i trwałe, ponieważ świetlne oznaczenie nie zniszczy się pod wpływem intensywnego użytkowania nawierzchni. Ponadto wirtualne linie można łatwo dostosować do zmian w przedsiębiorstwie (np. zmiany organizacji ruchu lub przeniesienia maszyny drukarskiej w inne miejsce).
Większość wypadków w drukarniach (a także w wielu innych miejscach pracy) wynika z nieprawidłowego zachowania pracownika, a także z braku doświadczenia. Dlatego kluczową kwestią w dbaniu o bezpieczeństwo w drukarni, jest przeszkolenie pracowników w zakresie BHP. Nowy pracownik powinien odbyć szkolenie wstępne (szkolenie ogólne + szkolenie stanowiskowe) przed dopuszczeniem do pracy. Instruktaż stanowiskowy powinien odbyć również każdy pracownik przed przeniesieniem na inne stanowisko. Ponadto pracodawca musi pamiętać o szkoleniach okresowych, które należy organizować co roku lub co kilka lat w zależności od poziomu zagrożenia.